ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ გაეროს ბავშვთა ფონდის დახმარებით პროექტ „ბავშვთა საკითხების ეთიკური გაშუქება“ ფარგლებში შუალედური მედიამონიტორინგის შედეგები გამოაქვეყნა, რომელიც 2016 წლის 1 აპრილიდან 1 ივლისამდე პერიოდს მოიცავს.

დაკვირვების შედეგად გამოიკვეთა ძირითადი ტენდენციები. მაგალითად ის, რომ 2015 წელთან შედარებით შემცირდა ბავშვთა საკითხების გაშუქება. ასევე, ბავშვთა თემა ყველაზე ხშირად განათლებასა და ქველმოქმედებასთან დაკავშირებით გაშუქდა.

კერძოდ, თუ თუ შარშან, 1 მარტი - 1 ივნისის პერიოდში 4777 მასალა გამოქვეყნდა, რომელიც მათ პირდაპირ ან ირიბად ეხებოდა, 2016 წლის 1 აპრილი-1 ივლისის პერიოდში ამ მაჩვენებელმა 4264 შეადგინა. კლება შეინიშნება როგორც ტელე, ისე ონლაინ მედიაში, პრესაში კი მცირე რაოდენობით გაიზარდა ბავშვების შესახებ მომზადებული მასალების რაოდენობა.

მედიის მიერ ბავშვებთან დაკავშირებით გაშუქებული თემებიდან სჭარბობს განათლება (25%) და ქველმოქმედება (13%), მას მოსდევს ჯანდაცვა (10%), შემდეგ მოდის კულტურა (8%) ერთნაირი მაჩვენებელი (7%) აქვს კრიმინალსა და სოციალურ თემატიკას.

ბავშვების შესახებ მომზადებული მასალების მხოლოდ 1%-მა შეადგინა ისეთი ჟურნალისტური პროდუქტი, სადაც საკითხი სიღრმისეულადაა განხილული. მასალების უმრავლესობა ზედაპირული და ფრაგმენტულია.

მონიტორინგის თანახმად,, 2015 წლის მარტი - ივნისის შედეგებთან შედარებით, 13-დან 34 პროცენტამდე გაიზარდა იმ მასალების რიცხვი, სადაც ბავშვები თავად საუბრობენ. მათი ხმა ყველაზე მეტად სპორტისა და კულტურის თემებთან დაკავშირებულ მასალებში ისმოდა. ამასთან, ბავშვთა უფლებების თემაზე მასალების მხოლოდ 16 პროცენტი მომზადდა, სადაც ის თავად საუბრობდა.

დაკვირვების მიხედვით,, ბავშვებთან დაკავშირებული კანონპროექტები ძირითადად პოლიტიკოსების დაპირისპირების ჭრილში განიხილება, აუდიტორიისთვის კი უცნობი რჩება, რა გავლენას იქონიებს ცვლილები მოზარდების ცხოვრებაზე.

პროექტის ავტორთა თქმით, პრობლემად რჩება ბავშვების გამოყენება რეკლამისა და ქველმოქმედების ობიექტებად. ხშირად ასეთ შემთხვევაში ერთი და იგივე ტექსტი სხვადასხვა ონლაინ მედიასაშუალებაში ქვეყნდება, თუმცა მითითებული არ არის, რომ ტექსტი დაფინანსებულია და არ მომზადებულა სარედაქციო პასუხისმგებლობის ქვეშ.

„პოლიტიკოსები, სახელმწიფო უწყებები ბავშვების მძიმე სოციალურ მდგომარეობას აქტიურად იყენებენ საკუთარი პოპულარიზაციისთვის, რაშიც ხელს უწყობს მედია. სოციალურ პრობლემებზე მომზადებულ მასალებში ბავშვები ემოციის გასამძაფრებლად გამოიყენება. ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ბავშვების საკითხი უმთავრესად ქველმოქმედების ჭრილში შუქდება. მედია ცდილობს თავად მოიძიოს სახსრები მათ დასახმარებლად და აქცენტს არ აკეთებს სისტემურ პრობლემაზე, რის გამოც ბავშვებს რიგითი მოქალაქეების დახმარება სჭირდებათ“, - ნათქვამია მონიტორინგის შედეგებში.

დაკვირვების თანახმად, ბავშვებთან დაკავშირებით მომზადებულ მასალებში ეთიკური სტანდარტების დარღვევა რამდენიმე შემთხვევაში გამოიხატა ძალადობის მსხვერპლი, ან სავარაუდო დამნაშავის იდენტიფიცირებაში. ასევე, არაერთი მასალა გამოქვეყნდა, რითიც ბავშვების სხვდასხვა ნიშნით სტიგმატიზება მოხდა.

მონიტორინგის თანახმად, ქართულ ბეჭდურ მედიაში საკმაოდ იშვიათია მსგავსი სტატიები, რომლებიც ეხება ახალგაზრდების ლიტერატურულ გემოვნებასა და არსებული ტრენდების ანალიზს.

თუმცა პროექტის ავტორთა თქმით, შეინიშნება პოზიტიური ტენდენციებიც. მაგალითად მედიის მიერ კრიმინალური შემთხვევების გაშუქებისას ბრალდებულებისა თუ მსხვერპლებიც კონფიდენციალურობის დაცვის უკვე დამკვიდრებული პრაქტიკა.

ასევე პოზიტიურად შეფასდა რამდენიმე ფაქტი, როცა მედია ბავშვების და ახალგაზრდების სამეცნიერო და საგანმანათლებლო მიღწევებით დაინტერესდა, სასკოლო ცხოვრებაში მშობელთა მონაწილეობის, ბავშვების და სპორტის ურთიერთმიმართებით და სხვა საჭირო და პრობლემური საკითხით.