გამყოფ ხაზთან, ხურჩის და ფახულანის მოსახლეობა მძიმე პირობებში ცხოვრობს - არასამთავრობო
"სოციალური სამართლიანობის ცენტრის" განცხადებით, გამყოფ ხაზთან
მდებარე ზუგდიდის სოფელ
ხურჩის და წალენჯიხის სოფელ ფახულანის მოსახლეობა მძიმე სოციალურ
მდგომარეობაშია. ორგანიზაციის თანამშრომლები აქ რამდენიმე დღის წინ
იმყოფებოდნენ.
მათი თქმით, ფახულანი-საბერიოს ე.წ. გამშვები პუნქტი ერთ-ერთია იმ ორ ე.წ. გამშვებ პუნქტს შორის, რომელიც დანარჩენ საქართველოს ოკუპირებულ აფხაზეთთან აკავშირებს. თუმცა, ადგილობრივებს დე ფაქტო ხელისუფლების მიერ შემოღებული "სამგზავრო დოკუმენტების" არარსებობის გამო, არ აქვთ შესაძლებლობა გალის მეზობელ სოფლებში გადასვლის და ნათესავების მონახულების.
რაც შეეხება ხურჩა-ნაბაკევის ე.წ. გამშვებ პუნქტს, ის 2017 წლის მარტის შემდეგ არ ფუნქციონირებს. ადგილობრივი მოსახლეობა ამბობს, რომ შედეგად ოკუპირებული ნაბაკევის მცხოვრები ბავშვები ხურჩის საბავშვო ბაღში ვერ დადიან, თავად კი აფხაზეთში ვერ გადადიან ახლობლების და საფლავების მონახულების მიზნით.
"ორივე სოფლის მოსახლეობა აღნიშნავს, რომ მათი უფლებრივი და სოციალური ყოფა 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ დამძიმდა და ვითარება წლების განმავლობაში უფრო და უფრო რთულდება. გაუარესება განსაკუთრებით აისახება აფხაზეთის რეგიონთან მიმოსვლის თავისუფლების შეზღუდვაში და მასთან დაკავშირებული სოციალური და ეკონომიკური კავშირების გაწყვეტაში. მძიმე სოციალური მდგომარეობის გამო ორივე სოფლიდან მაღალია მიგრაცია, რაც მოსახლეობის რაოდენობის შემცირებას იწვევს. ამ სოფლებში მოსახლეობის შემოსავლის მთავარი წყარო თხილის მეურნეობაა, რომლის ფასიც მოსავლის ხარისხის შესაბამისად წლიდან წლამდე მცირდება. ადგილობრივებს არ აქვთ საკმარისი რესურსი რომ მეურნეობას სათანადოდ მოუარონ და ხარისხიანი მოსავალი მიიღონ, სახელმწიფოს კი მათ მხარდასაჭერად არ აქვს საკმარისი შეღავათიანი პროგრამები დანერგილი", - აცხადებენ ორგანიზაციაში.
მათივე განმარტებით, ადგილობრივები ყვებიან კონფლიქტის ზონაში ცხოვრების სირთულეებზე, რაც გავლენას ყოველდღიურ ცხოვრებაზე ახდენს და ამ ადამიანებს მოწყვლადს ხდის.
ამასთან, სოფლების მაცხოვრებლების ნაწილმა ე.წ. საზღვრის გავლების გამო დაკარგა მიწები/თხილნარები. ხშირად ეკარგებათ საქონელიც, დაკარგული მიწების სანაცვლოდ კი, ხელისუფლებას მათთვის სხვა მიწის ნაკვეთები არ გადაუცია.
ხშირია უკანონო დაკავებები ე.წ. საზღვრის დარღვევის ბრალდებით, რაც მოსახლეობას ფინანსურ ტვირთად აწვება.
არასამთავრობო აღნიშნავს, რომ გამყოფი ხაზის სოფლებისთვის, ამ მუნიციპალიტეტებში სახელმწიფოს არ აქვს სპეციალური სოციალური პროგრამები, რომელიც ომის ზიანს და კონფლიქტის ზონაში ცხოვრების მოწყვლად რეალობას დააკომპენსირებს. ამ სოფლებს არც მთიანი სოფლის სტატუსი აქვთ, რაც მათ მთელ რიგ სოციალურ შეღავათებს მიანიჭებდა.
ორგანიზაციის თქმით, ომის ტრავმის გამოცდილების მიუხედავად, ხურჩასა და ფახულანში არ ფუნქციონირებს ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციის სპეციალური პროგრამები.
"სოფელ ფახულანის საჯარო სკოლის შენობა უკიდურესად მძიმე მდგომარეობაშია და რეაბილიტაციას აღარ ექვემდებარება. იმ პირობებში როცა ამ სოფლის სკოლით სარგებლობის ინტერესი გამყოფი ხაზის მიღმა სოფელ საბერიოში, გალის რაიონში მცხოვრებ ბავშვებსაც აქვთ, სკოლის კეთილმოწყობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.
სოფელ ხურჩაში კი, ადგილობრივები სანიაღვრე გზების გაყვანას, სოფლის შიდა გზების დაგებასა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გამართვას, ასევე სოფლის სამედიცინო ცენტრში ექიმებისა და ექთნის რეგულარული მუშაობის დაწესებას და სოფელში სკოლის გახსნას ითხოვენ. მათი თქმით, სოფელში დასაქმების ადგილების გაჩენა მიგრაციის შეჩერების საშუალება გახდება და მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ ამაზე პროაქტიულად იფიქროს", - ვკითხულობთ ორგანიზაციის განცხადებაში.
მათი თქმით, ფახულანი-საბერიოს ე.წ. გამშვები პუნქტი ერთ-ერთია იმ ორ ე.წ. გამშვებ პუნქტს შორის, რომელიც დანარჩენ საქართველოს ოკუპირებულ აფხაზეთთან აკავშირებს. თუმცა, ადგილობრივებს დე ფაქტო ხელისუფლების მიერ შემოღებული "სამგზავრო დოკუმენტების" არარსებობის გამო, არ აქვთ შესაძლებლობა გალის მეზობელ სოფლებში გადასვლის და ნათესავების მონახულების.
რაც შეეხება ხურჩა-ნაბაკევის ე.წ. გამშვებ პუნქტს, ის 2017 წლის მარტის შემდეგ არ ფუნქციონირებს. ადგილობრივი მოსახლეობა ამბობს, რომ შედეგად ოკუპირებული ნაბაკევის მცხოვრები ბავშვები ხურჩის საბავშვო ბაღში ვერ დადიან, თავად კი აფხაზეთში ვერ გადადიან ახლობლების და საფლავების მონახულების მიზნით.
"ორივე სოფლის მოსახლეობა აღნიშნავს, რომ მათი უფლებრივი და სოციალური ყოფა 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ დამძიმდა და ვითარება წლების განმავლობაში უფრო და უფრო რთულდება. გაუარესება განსაკუთრებით აისახება აფხაზეთის რეგიონთან მიმოსვლის თავისუფლების შეზღუდვაში და მასთან დაკავშირებული სოციალური და ეკონომიკური კავშირების გაწყვეტაში. მძიმე სოციალური მდგომარეობის გამო ორივე სოფლიდან მაღალია მიგრაცია, რაც მოსახლეობის რაოდენობის შემცირებას იწვევს. ამ სოფლებში მოსახლეობის შემოსავლის მთავარი წყარო თხილის მეურნეობაა, რომლის ფასიც მოსავლის ხარისხის შესაბამისად წლიდან წლამდე მცირდება. ადგილობრივებს არ აქვთ საკმარისი რესურსი რომ მეურნეობას სათანადოდ მოუარონ და ხარისხიანი მოსავალი მიიღონ, სახელმწიფოს კი მათ მხარდასაჭერად არ აქვს საკმარისი შეღავათიანი პროგრამები დანერგილი", - აცხადებენ ორგანიზაციაში.
მათივე განმარტებით, ადგილობრივები ყვებიან კონფლიქტის ზონაში ცხოვრების სირთულეებზე, რაც გავლენას ყოველდღიურ ცხოვრებაზე ახდენს და ამ ადამიანებს მოწყვლადს ხდის.
ამასთან, სოფლების მაცხოვრებლების ნაწილმა ე.წ. საზღვრის გავლების გამო დაკარგა მიწები/თხილნარები. ხშირად ეკარგებათ საქონელიც, დაკარგული მიწების სანაცვლოდ კი, ხელისუფლებას მათთვის სხვა მიწის ნაკვეთები არ გადაუცია.
ხშირია უკანონო დაკავებები ე.წ. საზღვრის დარღვევის ბრალდებით, რაც მოსახლეობას ფინანსურ ტვირთად აწვება.
არასამთავრობო აღნიშნავს, რომ გამყოფი ხაზის სოფლებისთვის, ამ მუნიციპალიტეტებში სახელმწიფოს არ აქვს სპეციალური სოციალური პროგრამები, რომელიც ომის ზიანს და კონფლიქტის ზონაში ცხოვრების მოწყვლად რეალობას დააკომპენსირებს. ამ სოფლებს არც მთიანი სოფლის სტატუსი აქვთ, რაც მათ მთელ რიგ სოციალურ შეღავათებს მიანიჭებდა.
ორგანიზაციის თქმით, ომის ტრავმის გამოცდილების მიუხედავად, ხურჩასა და ფახულანში არ ფუნქციონირებს ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციის სპეციალური პროგრამები.
"სოფელ ფახულანის საჯარო სკოლის შენობა უკიდურესად მძიმე მდგომარეობაშია და რეაბილიტაციას აღარ ექვემდებარება. იმ პირობებში როცა ამ სოფლის სკოლით სარგებლობის ინტერესი გამყოფი ხაზის მიღმა სოფელ საბერიოში, გალის რაიონში მცხოვრებ ბავშვებსაც აქვთ, სკოლის კეთილმოწყობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.
სოფელ ხურჩაში კი, ადგილობრივები სანიაღვრე გზების გაყვანას, სოფლის შიდა გზების დაგებასა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტის გამართვას, ასევე სოფლის სამედიცინო ცენტრში ექიმებისა და ექთნის რეგულარული მუშაობის დაწესებას და სოფელში სკოლის გახსნას ითხოვენ. მათი თქმით, სოფელში დასაქმების ადგილების გაჩენა მიგრაციის შეჩერების საშუალება გახდება და მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ ამაზე პროაქტიულად იფიქროს", - ვკითხულობთ ორგანიზაციის განცხადებაში.