გასული საუკუნის 30 იანი წლებია, ხობის სოფელ შუა ხორგას მცხოვრები ახალგაზრდა ქალი სახლის წინ მიწას ამუშავებს, რომ 4 მცირეწლოვანი შვილი გამოკვებოს. ქმარი კომუნისტებმა შორეულ ციმბირში გადაუსახლეს.

მოულოდნელად, ხმა ჩაესმის - „ჩემსკენ არ მოიხედოო“, შემდეგ კი ვიღაც ასანთის კოლოფს ისვრის ეზოში და გარბის. კოლოფში ქმრის წერილი აღმოჩნდა ციმბირის საკონცენტრაციო ბანაკიდან.

„ყოველ ღამე გაჰყავთ საკნებიდან ათ-ათი კაცი და უკან არ აბრუნებენ, სროლის ხმებიც მესმის და მეც მომიწევს ალბათ მალე ეს რიგიო, - წერდა და ბავშვებს აბარებდა ცოლს, შენ იცი როგორ იზრუნებ მათზეო. წერილის შენახვა საშიში იყო. ის ბებიამ საგულდაგულოდ გაანადგურა“, - გვიყვება რეპრესირებულის შთამომავალი მღვდელი იაკობ სურმავა.

მისი ბაბუა გალაკტიონ სურმავა მენშევიკური მთავრობის ოფიცერი, 1924 წლის ანტისაბჭოთა აჯანყების მონაწილე იყო. ორჯერ გადაასახლეს, მეორედ, ციმბირის საბჭოთა ბანაკიდან ვერ დაბრუნდა. როგორც მისი შვილიშვილი ყვება, ის ასანთის კოლოფში ჩაკეცილი წერილი ერთადერთი ცნობა იყო, რაც ოჯახმა პატიმრისგან მიიღო.

„პირველად 1935 წელს გადაასახლეს, საიდანაც 1937 წლის დასაწყისში დაბრუნდა, შემდეგ კი ამავე წლის ბოლოს დაიჭირეს და ტიუმენში გადაასახლეს. სამწუხაროდ, რამდენი წლის იყო გადასახლებაში ყოფნისას და რამდენ ხანს იყო ცოცხალი იქ, ეს დეტალები არ ვიცი. ვიცი მხოლოდ, რომ მეორედ როცა დაიჭირეს, 3 კაცი შეკრებილა და რაღაც აბსურდული ბრალდება წაუყენებიათ, რომ თითქოს ის მთავრობაზე ძვირს ამბობდა. მერე როგორც მკვლევარ გოგიტა ჩიტაიასგან შევიტყვე 1924 წლის აჯანყების დროს, პალიასტომის ტყეში იყო დაბანაკებული თანამებრძოლებთან ერთად, რაც შემდეგ გახდა ერთ-ერთი მიზეზი მისი გადასახლების“.

მანამდე რეპრესია შეეხო მის ოჯახსაც, რადგან ის მღვდლის შვილი იყო. საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ მღვდელს დიაკვანთან ერთად საეკლესიო ნივთები სკივრში შეუნახავს და მიწაში დაუმარხავს. ის 1924 წელს გარდაცვლილა, ნივთები კი მიწაში დამარხული დარჩა.

კომუნისტებმა ოჯახი რამდენჯერმე გააკულაკეს. „ხალხის მტრებს“ არავინ ეკარებოდა სოფელში, თუმცა იყვნენ ადამიანები, ვინც გაჭირვების დროს დახმარების ხელი გაუწოდეს.

„ოჯახი სოფელში ყველასგან გარიყული ყოფილა, მაგრამ მაინც გამოჩნდებოდნენ კეთილი ადამიანები, ვინც ბავშვების ამარა დარჩენილ ქალის ეხმარებოდნენ. ერთხელ, ბებია შეშის დასამზადებლად წასულა იქვე ახლოს, იმ დროს, კი ტყეში ხის მოჭრა აკრძალული იყო, მაგრამ ტყის მცველს ხმა რომ მოესმა და ქალი დაინახა, დახმარებია შეშის გატანაში“.

მღვდელი იაკობ სურმავა წუხს, რომ წინაპრის შესახებ მწირი ცნობები აქვს და იმედოვნებს, რომ მკვლევრები კომუნისტების მიერ რეპრესირებული ადამიანების ისტორიებს მოიძიებენ, რომ მომავალი თაობა იცნობდეს ოკუპაციის წინააღმდეგ მებრძოლებს.