სენაკელი მოსწავლეები მშვიდობისთვის დიალოგის ენას სწავლობენ [ვიდეო]
გაკვეთილი მისალმებით იწყება, მისალმებას თან სდევს მოკლე, მარტივი
წინადადებები ქართული აქცენტით, და დიდი მონდომებით - „წიგნი აიღე“,
„მე ქართველი ვარ“, „მე აფხაზი ვარ“...
სენაკში მოქმედი აფხაზეთის თემურ ბოკუჩავას სახელობის საჯარო სკოლაში აფხაზური ენა არჩევით საგნად უკვე მეორე წელია ისწავლება. მეათე და მეთერთმეტე კლასის 45 მოსწავლე ამ ენის სირთულის მიუხედავად, მის საფუძვლებს, ელემენტარულ საკომუნიკაციო ლექსიკას და წერას ეუფლება.
სურვილი ენის არჩევით საგნად შემოღების ბევრად ადრე გაჩნდა, ჯერ კიდევ მაშინ, როცა ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციის მხარდაჭერით, ბათუმსა და ქობულეთში ახალგაზრდები აფხაზეთიდან გადმოსულ თანატოლებს ხვდებოდნენ, მათ შორის ეთნიკურად აფხაზებს. მოგვიანებით კი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის დევნილ მთავრობასთან შეთანხმებით, ბავშვებმა ენის შესწავლაც დაიწყეს. სკოლის დირექტორი ელისო სიჭინავა გვიყვება, რომ ენის სირთულის გათვალისწინებით, პედაგოგს ხანგრძლივი, დატვირთული მუშაობა უწევს, მათ შორის შესაბამისი ლიტერატურის მოძიებისთვის.
მასწავლებელი ეთნიკურად აფხაზია. მშობლიურ მხარეში ხშირად ჩადის, ამიტომ კამერასთან სახის გამოჩენას ერიდება. ვინაობის დასახელებაზეც უარი ამ მიზეზით გვითხრა. სწავლების პროცესში ძირითადად პროგრამულ მასალებს იყენებენ, რომელიც დევნილი მთავრობის განათლების სამინისტრომ სკოლას გადასცა. მასში ნახავთ პატარა ტექსტებს ქართული შესატყვისით, სავარჯიშოებს. სახელმძღვანელოები ჯერ არ აქვთ, ამიტომ დავალებებს ხშირად თავად ადგენენ, ხაზავენ, ხატავენ. თვალსაჩინოებისთვის აქვთ სამინისტროსგან მიღებული კომპაქტ დისკიც აფხაზური საუბრებით.
„მოსწავლეები ცდილობენ სწავლას და აქვთ სურვილი აფხაზ ბავშვებთან ურთიერთობის. მეორე წელია ამ ენას ვასწავლი. ამ ყველაფრის შემდეგ მათ ეცოდინებათ წერა და კითხვა აფხაზურად“, - გვითხრა პედაგოგმა და შენიშნა, რომ ეს ენა კონსტიტუციითაა დაცული და კარგი იქნება, თუ მას ყველა აფხაზურ სკოლაში შეასწავლიან.
თავის მხრივ, მოსწავლეებიც ამბობენ, რომ აფხაზური რთული ენაა, თუმცა იმდენად დიდია მათში სურვილი თანატოლებს უცხო, მესამე, ენის გარეშე ესაუბრონ, ურთიერთობების დასამყარებლად გამოიყენონ, იქნება ეს სოციალური ქსელით კონტაქტი თუ პირადი შეხვედრები, სიძნელეებს მონდომებას უპირისპირებენ:
„ქართველებს ყველას ერთნაირი მოწოდება გვაქვს, რომ სამწუხაროდ დღეს ორად ვართ გაყოფილი, ეს ტერიტორიაც ზოგისთვის ხელმისაწვდომია, ზოგისთვის არა. კარგი იქნება ცოტა მეტი სითბო, მეტი ყურადღება რომ გამოვიჩინოთ ორივე მხარემ და გვქონდეს მეტი სიახლოვე. აფხაზები ჩვენი მოსისხლე ერია, მოსისხლე ხალხია და ყველა მათგანს მოკითხვას შემოვუთვლი და გაერთიანების სურვილს მომავალში“, - ასეთია მეთერთმეტე კლასელის, შოთა დიხამინჯიას გზავნილი ენგურს გაღმა მცხოვრებლებისთვის.
სკოლის ბაზაზე ფუნქციონირებს საფეხბურთო გუნდი „ცხუმი“, და ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ოცნება“. მის რეპერტუარში ყველაზე მეტი აფხაზური ცეკვაა. ანსამბლი სხვადასხვა, ადგილობრივ თუ გასვლით ფესტივალებში მოაწილეობს და წარმატების ნიშნად დიპლომებიც ჩამოაქვს.
აფხაზურ ენას სენაკის გარდა ზუგდიდსა და აჭარის რეგიონშიც ეუფლებიან.
სენაკში მოქმედი აფხაზეთის თემურ ბოკუჩავას სახელობის საჯარო სკოლაში აფხაზური ენა არჩევით საგნად უკვე მეორე წელია ისწავლება. მეათე და მეთერთმეტე კლასის 45 მოსწავლე ამ ენის სირთულის მიუხედავად, მის საფუძვლებს, ელემენტარულ საკომუნიკაციო ლექსიკას და წერას ეუფლება.
სურვილი ენის არჩევით საგნად შემოღების ბევრად ადრე გაჩნდა, ჯერ კიდევ მაშინ, როცა ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციის მხარდაჭერით, ბათუმსა და ქობულეთში ახალგაზრდები აფხაზეთიდან გადმოსულ თანატოლებს ხვდებოდნენ, მათ შორის ეთნიკურად აფხაზებს. მოგვიანებით კი აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის დევნილ მთავრობასთან შეთანხმებით, ბავშვებმა ენის შესწავლაც დაიწყეს. სკოლის დირექტორი ელისო სიჭინავა გვიყვება, რომ ენის სირთულის გათვალისწინებით, პედაგოგს ხანგრძლივი, დატვირთული მუშაობა უწევს, მათ შორის შესაბამისი ლიტერატურის მოძიებისთვის.
მასწავლებელი ეთნიკურად აფხაზია. მშობლიურ მხარეში ხშირად ჩადის, ამიტომ კამერასთან სახის გამოჩენას ერიდება. ვინაობის დასახელებაზეც უარი ამ მიზეზით გვითხრა. სწავლების პროცესში ძირითადად პროგრამულ მასალებს იყენებენ, რომელიც დევნილი მთავრობის განათლების სამინისტრომ სკოლას გადასცა. მასში ნახავთ პატარა ტექსტებს ქართული შესატყვისით, სავარჯიშოებს. სახელმძღვანელოები ჯერ არ აქვთ, ამიტომ დავალებებს ხშირად თავად ადგენენ, ხაზავენ, ხატავენ. თვალსაჩინოებისთვის აქვთ სამინისტროსგან მიღებული კომპაქტ დისკიც აფხაზური საუბრებით.
„მოსწავლეები ცდილობენ სწავლას და აქვთ სურვილი აფხაზ ბავშვებთან ურთიერთობის. მეორე წელია ამ ენას ვასწავლი. ამ ყველაფრის შემდეგ მათ ეცოდინებათ წერა და კითხვა აფხაზურად“, - გვითხრა პედაგოგმა და შენიშნა, რომ ეს ენა კონსტიტუციითაა დაცული და კარგი იქნება, თუ მას ყველა აფხაზურ სკოლაში შეასწავლიან.
თავის მხრივ, მოსწავლეებიც ამბობენ, რომ აფხაზური რთული ენაა, თუმცა იმდენად დიდია მათში სურვილი თანატოლებს უცხო, მესამე, ენის გარეშე ესაუბრონ, ურთიერთობების დასამყარებლად გამოიყენონ, იქნება ეს სოციალური ქსელით კონტაქტი თუ პირადი შეხვედრები, სიძნელეებს მონდომებას უპირისპირებენ:
„ქართველებს ყველას ერთნაირი მოწოდება გვაქვს, რომ სამწუხაროდ დღეს ორად ვართ გაყოფილი, ეს ტერიტორიაც ზოგისთვის ხელმისაწვდომია, ზოგისთვის არა. კარგი იქნება ცოტა მეტი სითბო, მეტი ყურადღება რომ გამოვიჩინოთ ორივე მხარემ და გვქონდეს მეტი სიახლოვე. აფხაზები ჩვენი მოსისხლე ერია, მოსისხლე ხალხია და ყველა მათგანს მოკითხვას შემოვუთვლი და გაერთიანების სურვილს მომავალში“, - ასეთია მეთერთმეტე კლასელის, შოთა დიხამინჯიას გზავნილი ენგურს გაღმა მცხოვრებლებისთვის.
სკოლის ბაზაზე ფუნქციონირებს საფეხბურთო გუნდი „ცხუმი“, და ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ოცნება“. მის რეპერტუარში ყველაზე მეტი აფხაზური ცეკვაა. ანსამბლი სხვადასხვა, ადგილობრივ თუ გასვლით ფესტივალებში მოაწილეობს და წარმატების ნიშნად დიპლომებიც ჩამოაქვს.
აფხაზურ ენას სენაკის გარდა ზუგდიდსა და აჭარის რეგიონშიც ეუფლებიან.