საზოგადოება
რაზე წერდა ზუგდიდში პირველი ლიტერატურული გაზეთი
FaceBook Twitter
E-mail Print
„ავრორა“ - ასე ერქვა ზუგდიდში პირველ ბეჭდურ პერიოდულ გაზეთს, რომელიც 1921 წლის 15 იანვარს თოხაძის სტამბაში დაიბეჭდა. ორკვირეული გამოცემა ოთხგვერდიანი იყო. ის დღეს მხოლოდ თბილისში, იოსებ გრიშაშვილის ბიბლიოთეკა-მუზეუმში ინახება და ბიბლიოგრაფიულ იშვიათობას წარმოადგენს. გაზეთის სულ ორი ნომერი გამოვიდა, თუმცა სხვადასხვა სახელწოდებით. თითქმის 100 წლის წინანდელი თანამედროვე პოეტების შემოქმედების გარდა, გაზეთი აქტიურად წერდა კრიტიკულ ლიტერატურულ შენიშვნებს, ხისტი, პირდაპირი ენით იწუნებდა კონკრეტული ავტორის ლექსებს, მათ ღირებულებას საზოგადოებისთვის, ტექნიკის არასრულყოფილებას სამუშაო პროცესში. როგორც ჩანს, მასალების კრიტიკული ანალიზი გამოცემის ერთ-ერთ მთავარ მიმართულებას წარმოადგენდა და ის უცხო სულაც არ ყოფილა ზუგდიდელი მკითხველისთვის.

რუქაია მაშრიყელის „როცა“, ალ ზუგდიდელის (ალექსანდრე საჯაია) – „სულის რუქები“, სეზმან აგასფერის - „უდაბნოს ქვიშები“, აბო კობახიძის „პოეზიის ემბაზში“, პ. ხეთელის - „კოცნა გეტყვის“, - ესენი იყვნენ ავტორები, რომელთა შემოქმედებაც გაზეთის პირველივე ნომერში დაიბეჭდა.

მიუხედავად იმისა, რომ პრესის ფურცლებზე მაშინდელ პოლიტიკურ ვითარებაზე პირდაპირ არაფერია ნათქვამი, ცალკეული ამონარიდები ირიბად მაინც გამოხატავს პატრიოტულ ელემენტებს და ლიტერატურას გამარჯვების და ბრძოლის იარაღად წარმოგვიდგენს.

„უამრავ მტერთან ბრძოლაში მოულოდნელათ ხმალის გატეხის დროს ქართველ რაინდებში პოეზია ბადებდა გამარჯვების ახალ შესაძლებლობასო“, - წერს გაზეთი.

„ავრორას“ პირველ ნომერში საქართველო-ევროპის კავშირიცაა ნახსენები. ვინმე რ. გვეტაძე ურთიერთობებზე შემდეგ კონტექსტში საუბრობს - „საქართველო უკვე ევროპის ნიშნის ქვეშ მიდის, თუმცა სამშობლოს დავიწყება არასოდეს არ ეპატიება პოეტს. მაგრამ ამ გადაქანებასაც აქვს თავისი გამართლება. ილიასა და აკაკის შემდეგ პაუზა საჭიროც იყო“.

გამოცემის ფურცლებზე დატანილია ინფორმაციაც, ზუგდიდის ქალ-ვაჟთა გიმნაზიაში ხელნაწერი ჟურნალის - „ახალი სხივის“ შესახებ, რომელიც ასევე მოიცავდა ლექსებს, მოთხრობებს და კრიტიკულ წერილებს.

პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის საქართველოში ნაბეჭდი და ელექტრონული გამოცემების საარქივო ფონდის განყოფილების უფროს მაია მიქაბერიძის თქმით, გაზეთზე პრესაში გამოქვეყნებულ მასალაში წერია, რომ მისი სახელწოდება უკავშირდება კრეისერ „ავრორას”, რის გამოც გამოცემას ბოლშევიკური მისწრაფებების გამომხატველად მიიჩნევდნენ.

„მაგრამ მე პირადად ამ გაზეთში ვერ ვნახე ვერავითარი მინიშნება ამ თვალსაზრისით. მეტიც, ეს არის წმინდა ლიტერატურული გაზეთი. მის პირველ გვერდზე ასეთი სიტყვები წერია: სიმბოლიზმმა თავის მთავარ ლეიტ-მოტივ მისტიციზმით გაანათა პოეზიის ჭვარტლიანი ქალაქები, რომლის სხივოსანი ნაპერწკალი ვით მეტეორი ვარდება წყვდიადით მოცულ სოფლებში და ზევსური ცეცხლის დანთებას ლამობს...“, - უთხრა „ლაივპრესს“ მაია მიქაბერიძემ.

გაზეთის სარედაქციო კოლეგიაში შედიოდნენ პეტრე (პიერ) კობახიძე (მსახიობი, ბადრი კობახიძის მამა) და აბო კობახიძე, რომლებიც მაშინ 13-14 წლის ახალგაზრდები იყვნენ. ისინი ალექსანდრე ზუგდიდელთან (ალ. საჯაია), ლეონ ჭედიასთან, რაჟდენ გვეტაძესთან და სხვებთან ერთად იყვნენ ამ გაზეთში მოთავსებული მასალების ძირითადი ავტორებიც. სწორედ ამას მიუთითებს ბიბლიოთეკის წარმომადგენლის თქმით, გამოცემის ფურცელზე პიერ კობახიძის წარწერაც - „ამ გაზეთის სულმნათი მგოსნები 13-14 წლის ყმაწვილებია ”.

მაია მიქაბერიძისვე ცნობით, გაზეთ „ავრორას” შემდეგი ნომერი უკვე 1921 წლის 6 თებერვალს, შეცვლილი სახელწოდებით - „ოდიში” გამოიცა, რომელიც ასევე ბიბლიოგრაფიული იშვიათობაა. იოსებ გრიშაშვილის ბიბლიოთეკა-მუზეუმში დაცული ეს გაზეთი „ავრორაზე“ ბევრად დაზიანებულია. გაყვითლებულ ფურცლებზე რესტავრაციის მიუხედავად თითქმის არაფერი იკითხება. თუმცა იმ ფრაგმენტებიდან, რომელიც დროს გადაურჩა, მაინც შესაძლებელია მწირი ინფორმაციის ამოკითხვა სარედაქციო კოლეგიაზე, რომლის შემადგენლობაშიც იყვნენ იპოლიტე კაკულია და ვარლამ მეუნარგია. რედაქცია კი კვლავ რჩებოდა დიმიტრი ჭედიას სახლში, როგორც გაზეთის პირველი ნომრის შემთხვევაში.

მასალაში გამოყენებული ფოტოები "ლაივპრესს" მაია მიქაბერიძემ მიაწოდა.
Print E-mail
Twitter
სხვა მასალები
ერნა პეპანიანი 21 წლისაა და წალკაში, სოფელ დაშბაშში საოჯახო ბიზნესს
მართავს.
18:32 / 04.11.2022
ერნა პეპანიანი 21 წლისაა და წალკაში, სოფელ დაშბაშში საოჯახო ბიზნესს მართავს.
თეა ადიკაშვილსა და დარეჯან ცირამუას თბილისიდან 28
კილომეტრში,
02:06 / 02.09.2022

თეა ადიკაშვილსა და დარეჯან ცირამუას თბილისიდან 28 კილომეტრში,

გიგა დოღონაძეს ქუთაისის ცენტრალურ არქივში შევხვდით.
17:45 / 25.06.2022
გიგა დოღონაძეს ქუთაისის ცენტრალურ არქივში შევხვდით.
22:08 / 15.04.2022
"როცა საზოგადოებას ნაკლები ინფორმაცია აქვს, დეზინფორმაციას მარტივად იჯერებს.
კორონავირუსი

საბჭოთა რეპრესიები

ვიდეო
პატარა “სანტები” თანატოლების დასახმარებლად [ვიდეო]
საღამოს ექვსი საათია. ბავშვები საკლასო ოთახში შეკრებილან და საახალწლო სათამაშოებს ამზადებენ. ზოგი თექას
ისევ მშივრები, ისევ ქუჩაში - მოქალაქეთა აქტივიზმით გადარჩენილი სიცოცხლეები [ვიდეო]
მიუსაფარ ძაღლებს ზუგდიდის ქუჩებში თითქმის ყოველ ნაბიჯზე ნახავთ. პარკებსა და სკვერებში, კვების ობიექტებთან,
პირველი მეგრულენოვანი ანიმაცია - ხობელი ანიმატორის სტუდია დიდი გეგმებით [ვიდეო]
ძუკუ დელფინია და კოღონა გაბისკირია, პირველი მეგრულენოვანი ანიმაციური სერიალის პერსონაჟები არიან. მათზე
სკოლის ნათხოვარ შენობაში დაწყებული ჩხოროწყუელი მოსწავლეების ბრძოლა უკეთესი გარემოსთვის [ვიდეო]
ჩვენ არ გვაქვს სხვა პლანეტა, - ამბობენ ჩხოროწყუელი მოსწავლეები და გარემოს გადასარჩენად ერთიანდებიან.
მდინარე ჯუმისგან მიტაცებული მიწები და სამანქანე გზა - დარჩელელები აქციებით იმუქრებიან [ვიდეო]
ზუგდიდის სოფელ დარჩელში, კიროვის უბანში, ძლიერი წვიმების დროს მდინარე ჯუმი დიდდება, კალაპოტიდან
ფოტო
სკოლაში პირბადით - სწავლა საკლასო ოთახებში განახლდა [ფოტო]
დღეს, 4 ოქტომბერს სასწავლო პროცესი, რომელიც პანდემიის
ვაქცინაცია ავტობუსში [ფოტო]
ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის სოფლებსა და ქალაქში
„გვიხარია, რომ მოქალაქეები აქტიურობენ“ - ვაქცინაცია ზუგდიდში [ფოტო]
მოქალაქეთა საყოველთაო ვაქცინაცია ზუგდიდში გრძელდება.
"აქტიურობა მაღალია" - ზუგდიდში "ფაიზერით" ვაქცინაცია დაიწყო [ფოტო]
კორონავირუსის საწინააღმდეგო ამერიკული წარმოების "ფაიზერით"
3 თვე კოვიდტესტირების რეჟიმში - ფოტორეპორტაჟი ენგურის ხიდიდან
აფხაზეთ-სამეგრელოს საოკუპაციო ხაზთან, ენგურის ხიდზე,
მზარეულის მაგიდა
მწყრის ხარჩო მეფურად [ვიდეო]
ხარჩოს მოსამზადებლად დაგვჭირდება:
ხარკალია ლებია
ხარკალია, ძველი მეგრული კერძია,
მარწყვის პანაკოტა
უგემრიელესი დესერტი
ხაჭოს პასკა
ინგრედიენტები
                                     ლეჭკერე
ხულიშ ლეჭკერე - ეს არის ძველი
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.